Bedrijfsresultaat versus mensenrechten

Gisteren was ik te gast bij de lancering van een business game voor Nederlandse bedrijven over mensenrechten. De organisatie Aim for Human Rights heeft in samenwerking met een Zuid-Afrikaanse partner een spel ontwikkeld dat het midden houdt tussen Monopoly en een klassieke management game. Deze ‘business game’ is financieel mogelijk gemaakt door steun van de ASN bank.

Eén van de doelstellingen van Aim for Human Rights is het ontwikkelen en promoten van methoden om de effecten op mensenrechtensituaties meetbaar te maken. Dat dit niet alleen werk ten behoeve van overheden is, bewijst de business game. Die heeft als doel de bewustwording bij bedrijven te vergroten over de keuzes die iedereen heeft en de invloed die ze daarmee (in-)direct kunnen uitoefenen op lokale situaties. Dat bedrijven als Shell en Unilever in hun keten te maken hebben met partijen waar ethische kwesties voorkomen is evident. Maar ook midden- en kleinbedrijf kan te maken hebben met leveranciers of klanten uit landen waar mensenrechten maar ook gezondheid onder druk staan.

Het spel is bedoeld voor management, directie en ondernemers van bedrijven die internationaal opereren. Aim for Human Rights distribueert het spel niet alleen, ze kunnen ook als spelleider optreden. Dilemma’s waar je tijdens het spel voor komt te staan is bijvoorbeeld het wel/niet actief testen en begeleiden van medewerkers in landen waar Aids een groot probleem is. Maar ook of je zaken moet doen met een leverancier voor grondstoffen of halffabrikaten uit een land waar een burgeroorlog woedt.

Wat het spel inzichtelijk probeert te maken is dat een maatschappelijke houding niet op gespannen voet hoeft te staan met omzet, rendement en winst. Korte termijn beslissingen werken door op veel langere termijn in de bedrijfsvoering en het succes.

Er zijn weinig ondernemingen die los van economische bedrijfsdoelstellingen een maatschappelijke strategie zullen ontwikkelen. Het spel laat zien dat de maatschappelijke keuzes onderdeel zijn van de bedrijfsstrategie en ook op de lange termijn bijdragen aan de winstgevendheid van een organisatie.

De Poolse gastarbeider vanuit Pools perspectief

Donderdag 15 november was ik te gast bij de global ERE conference in Amsterdam.
Deze – van origine – Amerikaanse organisatie had een ambitieus ‘Europees’ programma opgesteld over recruitment dat over drie dagen was gespreid. Mede door het internationale karakter was de aanwezigheid van Nederlandse bedrijven zeer beperkt.

Donderdagochtend was er een interessante lezing van Krzysztof Tyszka, HR manager van Federal Mogul dat aan ruim 2200 mensen werk biedt in twee fabrieken voor zware industrie. Hij vertelde het verhaal over de Poolse gastarbeiders vanuit een 180 graden perspectief.

Sinds Polen tot de EU is toegelaten in 2004 is er een grote migratie opgetreden van oost naar west. Voor niemand een verrassing. Als je kijkt naar de absolute aantallen en percentages van de beroepsbevolking reist al het vermoeden dat er structurele problemen ontstaan in het land van herkomst. Zo zijn van de Polen inmiddels 2,5 miljoen arbeiders, een equivalent van 6,5% van de totale populatie, naar het westen getrokken. Voor Bulgarije en Roemenie is dit 10% van de beroepsbevolking en voor Slovenië is het percentage nog hoger. Bovendien zal dit percentage verder oplopen omdat diverse landen – zoals Nederland – de restricties voor Oost-Europeanen nog verder aan het afbouwen zijn.

Zoals de massale intocht van geschoolde werknemers de westerse landen heeft verrast (meer dan een miljoen in Groot Brittannie), heeft het de Oost-Europse landen zelf evenzeer verrast.
Een gevolg is dat de werkloosheid in snel tempo aan het dalen is. De Poolse economie had nog niet zo lang geleden de hoogste werkloosheid van Europa en heeft inmiddels de snelst krimpende werkloosheid.

Krzysztof Tyszka noemde de situatie bovendien een brain waste. In tegenstelling tot de brain drain, waar gekwalificeerde landgenoten hun vak gaan uitoefenen in betere omstandigheden in een ander land, is bij de Oost-Europeanen iets anders aan de hand. De vaak goed geschoolde arbeiders gaan in hun nieuwe land onder hun niveau werken. Dit is regelrechte kapitaalvernietiging en volgens Tyszka heeft niemand hier op de lange termijn baat bij.

Bovendien blijven voornamelijk de ongeschoolde arbeiders in Polen achter waardoor er nu al een te kort aan geschoolde werknemers optreed in dit land. Een enquête onder medicijnstudenten in Polen wees uit dat 65% van hen wil emigreren.

Dit heeft de overheid er inmiddels toe gebracht om het programma returns op te zetten. Een reeks stimuleringsmaatregelen om goed opgeleide landgenoten te behouden maar ook terug te halen naar hun vaderland.

In de typologie van Tyszka zijn er 4 soorten emigranten: ooievaars, hamsters, zalmen en zoekers. De ooievaar gaat alleen in het seizoen of weekeinde naar het buitenland (bij) te verdienen. Hamsters proberen in korte termijn kapitaal te vergaren om vervolgens terug in Polen op een hoger plan te kunnen leven. Zalmen zullen op een bepaalde tijd weer terug keren en de zoekers hebben hun toekomst niet vastgelegd; dit kan overal liggen. Het is duidelijk dat behalve de ooievaars, alle groepen de pijn op de Poolse arbeidsmarkt vergroten. Je zou bijna een Cruijff gezegde op tafel leggen.

Samen met Annewies Kuipers (Syntens) organiseer ik 6 december aanstaande de Digikring on mobile games.
Inmiddels zijn de volgende sprekers bereid gevonden om die avond te vertellen over het speelveld van mobile games:

• Joost Pisters van Elements,
  
• Richard Hazenberg van Lunagames,
  
• Pieter Drubbel van PWC,
  
• Thomas Engel van the Saints en
  
• Jeroen Elfferich van Ex Machina

De volgende onderwerpen komen aan bod:

• welke soorten mobiele games zijn er en wie zijn de ‘gebruikers’
• hoe ziet de keten er uit en wat zijn de verdienmodellen
• wat zijn de technologische ontwikkelingen en uitdagingen bij games voor mobiel
• hoe verhoudt de Nederlandse markt (van producenten en gebruikers) zich in vergelijking met de rest van de wereld
• onderzoeksresultaten van marktontwikkeling in harde euro’s
• cross platform met mobile games

Na deze sprekers wordt een paneldiscussie gehouden waarna alle aanwezigen tegen elkaar een mobile game gaan spelen.